Cannes 2013: Vì lạ nên hay

 Liên hoan Phim Quốc tế (LHPQT) Cannes lần thứ 66 đã khép lại sau khi chứng kiến thật nhiều sự kiện vui buồn lẫn lộn trong suốt 12 ngày: mưa bão trong đêm khai mạc, số nữ trang trị giá 1,4 triệu USD của nhà Chopard không cánh mà bay; một sợi dây chuyền 2,6 triệu USD của nhà De Grisogono cũng bị trộm mất dù để ở nơi có tới 80 nhân viên an ninh, bảo vệ; kết quả các giải được trao cho phim, nghệ sĩ nào cũng rất lạ. 

Đọc E-paper  Cành cọ vàng 2013 thuộc về Cuộc đời của Adèle Anh em đạo diễn và kịch tác gia tài danh người Mỹ Ethan và Joen Coen bị phóng viên Đức gài bẫy về vấn đề tế nhị liên quan đến tính cách Đức và Do Thái ngay trong buổi họp báo giới thiệu phim mới nhất dự tranh giải Cành cọ vàng Inside Llewyn Davis. Thế nhưng, khi liên hoan bế mạc, phim này - nói về số phận hẩm hiu của một nghệ sĩ nhạc folk ở New York thời những năm 1960 - 70 - đã mang về cho hai anh em thêm bảng vàng Giải lớn của Ban giám khảo để chưng cạnh Cành cọ vàng mà họ đã có được tại Cannes năm 1991 với phim Barton Fink. LHPQT Cannes không còn là Cannes nếu thiếu những nữ minh tinh trẻ xinh tỏa sáng khi bước trên thảm đỏ, trong đó có cả những nghệ sĩ Việt Nam đến với sự kiện theo bảo trợ của một nhà sản xuất thức uống thuộc Scotland. Và đó còn là sự trở lại của những "đàn chị“ nhưng vẫn khiến mọi phó nhòm và nhà bình luận phải thán phục vì họ trông rất trẻ, khỏe và kiều diễm, điển hình là Jane Fonda (sắp 76 tuổi), Goldie Hawn (sắp 68), Sharon Stone (55), Julianne Moore (sắp 54), Cindy Crawford (47)... Có sự kiện nào vui hơn việc có kẻ giả mạo rapper Psy trả lời phỏng vấn báo chí, lẻn vào nhiều bữa tiệc VIP, chụp ảnh với Naomie Harris, Adrian Brody... khiến ngôi sao thật ở tận Hàn Quốc thích thú; hay chuyện một gã vô danh giả làm vệ sĩ của ngôi sao điện ảnh Mỹ Gwyneth Paltrow, vào được tận bên trong không gian nơi diễn ra bữa tiệc do cô đào này tổ chức. Rồi còn nổi lên một "ngôi sao" lạ là Baby Boy, một con chó lông trắng trong Behind the candelabra, phim tiểu sử nhân vật nói về cuộc tình phải giấu kín giữa dương cầm thủ Liberace (diễn bởi tài tử gạo cội Michael Douglas) rất nổi tiếng hồi những năm 1970 và tài xế kiêm tình nhân của ông ta (diễn bởi Matt Damon). Các nghệ sĩ Việt Nam tại LHPQT Cannes 2013 Giải Cành cọ chó đã được dành cho nó với vai con chó bị mù cùng với những đồng nghiệp chó khác đã tham gia diễn trong The bling ring, phim mới nhất của nữ đạo diễn Mỹ gốc Ý Sofia Coppola, kể về một nhóm bạn trẻ chuyên đột nhập nhà các nhân vật nổi tiếng ở Hollywood để trộm nữ trang, áo quần hàng hiệu. LHPQT Cannes càng không là Cannes nếu thiếu hẳn những tiếng "boo boo boo" chê trách của khán giả dành cho phim quá nhạt nhẽo hoặc phim quá sốc. Chẳng hạn như Heli, một phim bi với trường đoạn kinh khủng về nạn ma túy hoành hành ở Mexico đến độ nó trở thành sự kiện bình thường chẳng còn đáng để tâm đến nữa. Khán giả chê nhưng Ban giám khảo đã quyết định tặng cho Amat Escalante giải Đạo diễn xuất sắc nhất. Cũng vậy, trong A touch of sin, đạo diễn Jia Zhangke cho thấy người dân Trung Quốc đã đến mức chấp nhận tham nhũng, hối lộ, bạo hành, xì căng đan... như là những chuyện vặt tất nhiên phải có trong xã hội thời hiện đại, và giải Kịch bản xuất sắc nhất đã thuộc về ông. Giải Ban giám khảo thì dành cho Like father, like son (Cha nào con nấy) của đạo diễn Nhật Hirokazu Kore-eda, nói về hai gia đình bất ngờ phát hiện con trai của mình thực ra là con trai của nhà kia. Chúng đã bị đánh tráo khi mới chào đời. Và tiếng "boo boo boo" vang rền nhất được dành cho Only God forgives, một phim rất bạo lực với Bangkok làm cảnh nền, của Nicolas Winding Refn, nghệ sĩ Đan Mạch từng đoạt giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại LHPQT Cannes 2011 với phim hình sự bi Drive. Nếu như hai ngôi sao quen thuộc của màn ảnh lớn, Michael Douglas và Matt Damon, trổ tài diễn cặp tình nhân đồng giới nam trong Behind the candelabra, phim mới nhất của Steven Soderbergh, thì trong Le bleu est une couleur chaude: La vie dAdèle (Màu xanh da trời là màu nóng: Cuộc sống của Adèle), phim dài 3 tiếng đồng hồ của đạo diễn Pháp gốc Tunisie Abdellatif Kechiche, hai nữ diễn viên trẻ người Pháp là Adèle Exarchopoulos (sắp tròn 20 tuổi) và Leá Seydoux (28 tuổi) đã gây ngạc nhiên trong vai hai người tình đồng giới nữ. Và đây cũng là ngạc nhiên lớn nhất của LHPQT Cannes lần thứ 66 khi Ban giám khảo, không chỉ có Steven Spielberg mà còn là Lý An, Nicole Kidman, Trương Tử Di, đã trao Cành cọ vàng cho phim này. Không chỉ một mình đạo diễn được vinh danh mà cả hai nữ diễn viên cũng được Cành cọ vàng như ông, một điều bất thường trong lịch sử Cannes. Bérénice Bejo, đã sáng danh toàn cầu nhờ phim câm trắng đen Người nghệ sĩ đoạt Oscar 2012 Phim xuất sắc nhất, nay được vinh danh với giải nữ diễn viên xuất sắc nhất với phim Quá khứ của đạo diễn người Iran Asghar Farhadi. Cành cọ vàng 2013 nữ diễn viên xuất sắc nhất cho Berenice Bejo Giải này bên cánh nam thuộc về tài tử lão thành Bruce Dern (phim Nebraska của đạo diễn Mỹ Alexander Payne) trong vai người đàn ông nghiện rượu nhiều lúc tưởng hóa điên cùng con trai và người vợ rong ruổi đường xa để nhận giải thưởng mà thực ra chỉ có trong trí tưởng tượng của ông. Đạo diễn Anthony Chen người Singapore được giải Camera vàng với phim đầu tay Ilo Ilo với bối cảnh một gia đình Singapore cùng cô giúp việc mới vào làm, trong cuộc khủng hoảng tài chính ở châu Á năm 1997-1998. Đáng khen cho Ban giám khảo LHPQT Cannes lần thứ 66 vì các giải được chia đều cho tác phẩm điện ảnh của các nước: Pháp, Nhật, Mexico, Mỹ, Trung Quốc và Singapore. "Xuyên qua những phim này, chúng tôi đã băng qua thế giới", Steven Spielberg nhận xét. Quả thật Cannes lần thứ 66 hoàn toàn đúng nghĩa "liên hoan quốc tế” vì ở bên chuyên mục "Un Certain Regard", phim được giải lớn nhất là Limage manquante (Hình ảnh thiếu sót). Đây là một phim tài liệu về nạn diệt chủng của Khmer Đỏ hồi đầu thập niên 1970, thực hiện bởi Rithy Panh, người Pháp gốc Campuchia. Năm nay 49 tuổi, đạo diễn này đã nổi tiếng với các phim tài liệu cùng về đề tài diệt chủng (S-21: The Khmer Rouge Killing Machine, năm 2003 và Duch, Master of the Forges of Hell, năm 2012).